Chúng ta đều biết rằng bệnh tự kỷ đang là một vấn đề đáng lo ngại đối với trẻ em trên toàn thế giới chứ không chỉ ở Việt Nam. Việc kiểm soát triệu chứng của dạng rối loạn phát triển thần kinh này chủ yếu thông qua một số loại thuốc chống loạn thần, can thiệp hành vi và nhận thức. Tuy nhiên, thuốc không thể giúp kiểm soát các triệu chứng nghiêm trọng của chứng tự kỷ. Bao gồm khó khăn trong tương tác, giao tiếp xã hội và hành vi lặp đi lặp lại. Theo các chuyên gia y tế, chế độ dinh dưỡng cho trẻ tự kỷ đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý các triệu chứng và bệnh liên quan đến bệnh tự kỷ.
Nguyên nhân và cách chữa trị vẫn chưa rõ ràng, chúng ta hãy giảm thiểu bệnh tật cho trẻ em thông qua liệu pháp tâm lý. Đồng thời với việc điều trị tâm lý thì vấn đề dinh dưỡng trong chế độ ăn uống là vô cùng quan trọng đối với trẻ tự kỷ. Nếu chúng ta biết cách điều chỉnh chế độ dinh dưỡng hợp lý thì có thể làm giảm các triệu chứng của bệnh. Điều này sẽ giúp trẻ phát triển khả năng nhận thức và tận hưởng cuộc sống tốt hơn. Nhận thức được vấn đề nay vtcsinc.com đã tìm hiểu và cung cấp một số thông tin cần thiết trong bài viết dưới đây.
Một số dấu hiệu nhận biết trẻ bị tự kỷ
Thực tế, trẻ bị tự kỷ nhẹ thường khó xác định thông qua hành vi. Đa phần các trẻ này có khả năng trí tuệ bình thường hoặc trên mức trung bình. Một số ít có năng khiếu trí nhớ chụp hình, trí nhớ máy móc cao nên dễ nhầm tưởng trẻ thông minh. Bên cạnh đó, các bé tự kỷ nhẹ vẫn biết nói, nên rất khó để ba mẹ nhận biết.
Tuy nhiên, một dấu hiệu về giảm khả năng tương tác có thể giúp nhận biết chứng tự kỷ nhẹ của trẻ. Đó là trẻ thiếu khả năng kết nối với những trẻ em đồng trang lứa. Hay thích chơi một mình hoặc chỉ là chạy đùa vận động theo bạn. Về ngôn ngữ trẻ vẫn nói được nhưng cách diễn đạt câu nói đơn giản. Hỏi trẻ chỉ biết kể lại sự việc sơ sài, nói theo thụ động, đối đáp hội thoại kém, hay nói nhắc lại một vài mẫu câu…Ba mẹ thấy con vẫn quí người thân, vẫn hiểu lời hiểu mệnh lệnh quen thuộc. Chạy đùa theo bạn nên thường cho là trẻ phát triển bình thường.
Nếu quan sát và theo dõi thấy gọi tên trẻ ít đáp lại ngay. Hay đòi làm theo ý mình, hay chơi một mình lâu, ít khoe thứ thích, ít hợp tác chia sẻ với bạn. Cách chơi đồ chơi đơn điệu lặp lại, không biết trò chơi giả vờ tưởng tượng. Không biết tham gia trò chơi tập thể… Trẻ thường có một vài thói quen khó thay đổi, giảm tập trung chú ý khi ba mẹ nói với trẻ. Nhưng nếu nói điều gì đúng ý thì trẻ chú ý ngay.
Thực phẩm và bệnh tử kỷ có sự liên quan đến nhau
Các nhà nghiên cứu cho biết sự phát triển của bệnh tự kỷ bắt đầu ngay từ giai đoạn bào thai. Cụ thể là chế độ dinh dưỡng của người mẹ có liên quan đến nguy cơ mắc tự kỷ của thai nhi trong bụng. Đơn cử, một nghiên cứu từng công bố trên Tạp chí Nutritional Neuroscience. Cho thấy sự thiếu hụt các vi chất dinh dưỡng như kẽm, đồng, sắt và vitamin B9. Sự thiếu chất ở mẹ bầu khiến thai nhi có nguy cơ bị tự kỷ. Đó là bởi các vi chất quan trọng này đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển não bộ của thai nhi.
Theo nghiên cứu đăng trên tạp chí của Hiệp hội dinh dưỡng Mỹ. Trẻ tự kỷ có độ nhạy cảm giác quan cao hơn trẻ bình thường. Điều này đồng nghĩa trẻ tự kỷ xử lý thông tin giác quan khác thường. Và cực nhạy cảm với hương thơm, đặc điểm, mùi vị và màu sắc của thực phẩm. Đây là lý do tại sao trẻ tự kỷ thường kén ăn. Không chỉ vậy, nhiều nghiên cứu còn chỉ ra rằng bệnh nhân tự kỷ thiếu khả năng hấp thụ một số chất dinh dưỡng. Do bị rối loạn chức năng đường tiêu hóa.
Bố mẹ cần làm gì để khắc phụ tình trạng trẻ tự kỷ kén ăn
Trẻ bị tự kỷ thường bị hạn chế trong chế độ ăn uống và khả năng hấp thu chất dinh dưỡng. Cũng như có sự nhạy cảm về màu sắc, mùi vị của món ăn hơn các trẻ khác. Trẻ thường chỉ ăn một vài món quen thuộc, rất khó để trẻ tiếp nhận và ăn những món đa dạng hơn.
Để cải thiện sự kén ăn ở trẻ, cha mẹ hãy thử đưa trẻ đến siêu thị. Và chọn ra loại thực phẩm mới theo ý kiến của trẻ. Khi về nhà, cha mẹ có thể tìm hiểu trên internet. Để biết cách chế biến và sau cùng là thực hiện. Nên nhớ bạn đừng bận tâm là trẻ có muốn ăn hay không. Làm quen với thực phẩm mới một cách tự nhiên như việc tự mình lựa chọn có thể giúp trẻ ăn uống dễ dàng, linh hoạt hơn.
Nhiều trẻ tự kỷ không thích thử những món ăn mới. Thay vì yêu cầu trẻ nếm thử những món hoàn toàn mới. Cha mẹ hãy thử cách tiếp cận từng bước. Hãy cho trẻ quan sát món ăn mới. Sau đó đề nghị trẻ thử ngửi, chạm vào nó. Khi cảm thấy bé đã sẵn sàng, hãy cho bé thử nếm món ăn mới.
Ánh đèn, đồ nội thất trong nhà bếp. Hay các hoạt động nấu nướng cũng trở thành nguyên nhân gây căng thẳng cho trẻ tự kỷ. Hãy đặt mình vào vị trí của trẻ và có những hành động nhượng bộ để trẻ có thể dễ dàng hơn trong các bữa ăn. Thiết lập môi trường giúp trẻ thấy bình tĩnh và thoải mái nhất có thể. Hãy để con bạn chọn món ăn yêu thích hay chỗ ngồi mà bé thích.
Chế độ dinh dưỡng khoa học phù hợp cho trẻ tự kỷ
Tăng cường vitamin C và kẽm trong thực đơn hàng ngày
Tình trạng thiếu hụt vitamin C và kẽm ở thai phụ có liên quan đến việc tăng nguy cơ phát triển bệnh tự kỷ ở thai nhi. Trong khi đó ở trẻ tự kỷ, việc không dung nạp những thực phẩm chứa 2 dưỡng chất này. Điều đó có thể làm trầm trọng thêm bệnh trạng.
Nghiên cứu cho thấy thực phẩm giàu vitamin C và kẽm còn giúp điều trị các vấn đề tiêu hóa liên quan đến chứng tự kỷ. Do vậy, bổ sung thực phẩm dồi dào vitamin C. Có nhiều trong cam quýt, kiwi, dứa, nho, cà chua, đu đủ, bông cải xanh và dâu tây. Và kẽm có ởcác loại đậu, chế phẩm từ sữa, trứng, ngũ cốc nguyên cám rất quan trọng với trẻ tự kỷ.
Trẻ không lên ăn thực phẩm nhiều đường
Đường làm tăng nồng độ đường trong máu và dẫn đến chứng tăng động – hành vi hiếu động quá mức dễ xuất hiện ở trẻ tự kỷ. Do đó, điều quan trọng là hạn chế cho trẻ tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều đường. Cũng như thức uống không lành mạnh và các chất bảo quản thực phẩm để phòng ngừa nguy cơ tăng đường huyết.
Lựa chọn thực phẩm không có chứa chất Gluten và Casein
Do hệ vi khuẩn đường ruột bị xáo trộn. Nên trẻ tự kỷ thường không thể tiêu hóa các thực phẩm có chứa Gluten (thường có trong lúa mì, lúa mạch và lúa mạch đen). Và Casein (trong sữa và các chế phẩm từ sữa). Nhóm thực phẩm này gây viêm nên chúng dễ gây dị ứng cho trẻ tự kỷ.
Sự cần thiết của axít béo omega-3 và thực phẩm giàu lợi khuẩn trong khẩu phần ăn của trẻ
Theo các nhà nghiên cứu, một số trẻ tự kỷ bị khiếm khuyết enzyme. Do các chất béo quan trọng bị loại bỏ khỏi màng tế bào não nhanh hơn bình thường. Vì vậy, trẻ tự kỷ cần lượng chất béo thiết yếu nhiều hơn trẻ khỏe mạnh khác. Và thực phẩm giàu axít béo omega-3 như quả óc chó, hạt chia, hạt lanh, đậu nành, dầu gan cá tuyết, cá hồi. Được coi là thực phẩm bồi bổ não rất tốt.
Mặt khác, trẻ tự kỷ thường bị rối loạn hệ vi khuẩn đường ruột và mắc nhiều bệnh tiêu hóa khác. Do đó, một chế độ ăn giàu probiotic như sữa chua, nấm sữa kefir, dưa chua. Sẽ làm giảm các vấn đề liên quan đến đường ruột như táo bón và IBS.
Những điểm cần chú ý khi chăm sóc và xây dựng chế độ dinh dưỡng cho trẻ tự kỷ
Giảm trạng thái ủ rũ, lo âu, căng thẳng quá mức ở trẻ tự kỷ. Tăng cường khả năng ghi nhớ và phản xạ, giúp trẻ học hỏi và nhận thức tốt hơn. Từ đó, đẩy nhanh sự tiến bộ của trẻ trong quá trình giáo dục can thiệp. Giúp trẻ sớm hòa nhập cộng đồng.
Bên cạnh việc bổ sung những thực phẩm tốt. Các bậc phụ huynh cần chú ý không nên cho trẻ uống đồ có gas. Thực phẩm chế biến sẵn chứa chất phụ gia, phẩm màu. Hay các chất tạo mùi hay bánh mì trắng, mì đen. Một số trẻ tự kỷ thường biếng ăn. Vì thế cung cấp dưỡng chất từ thức ăn là việc khó khăn cho các bậc cha mẹ. Vậy nên, bên cạnh chế độ ăn uống phù hợp. Phụ huynh nên tìm hiểu loại thực phẩm bổ sung thích hợp cho trẻ tự kỷ.
Dinh dưỡng cho trẻ tự kỷ là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển về thể chất và trí tuệ của trẻ em. Đối với trẻ tự kỷ thì điều này lại càng quan trọng. Cha mẹ hãy chú ý cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết từ thực phẩm. Từ các sản phẩm bổ sung có nguồn gốc thiên nhiên một cách hợp lý, an toàn, đem lại sự phát triển tốt nhất cho trẻ.